Over Cursus Familienamen (dag 1 van 2)

Waar komen onze familienamen vandaan?

Ooit was er een tijd dat mensen met één enkele naam door het leven gingen. Dat was een Germaanse naam, zoals Brecht, Boudewijn, Clotilde of Ermelinde, of, na de kerstening, een Bijbelse naam zoals Jan, Pieter, Anna of Elisabeth. Op de duur waren er echter binnen de middeleeuwse gemeenschappen te veel mensen met dezelfde voornaam, en drong een nadere onderscheiding zich op. Dat gebeurde door de naamdragers een bijnaam toe te kennen. Zulke bijnamen verwezen naar de vader of de moeder, bv. Jan, de zoon van Matthijs, werd Jan Matthijs genoemd en Brecht, de zoon van Bele (verkorte vorm van Isabele) heette in de volksmond Brecht Bele(n). Zo’n bijnaam kon ook verwijzen naar iemands beroep, bv. De Backer, Timmerman, naar een lichamelijk, karakter- of gedragskenmerk, bv. De Grote, Bruynooghe, Snauwaert, De Vos, naar de plaats van herkomst, bv. Van Parijs, Maldegem, Brusselaars of naar de woonplaats van de naamdrager, bv. Van de Velde, Mortelmans, Opdenakker. Al in de middeleeuwen werden die bijnamen overgeërfd door de volgende generatie. Vanaf het moment dat een bijnaam erfelijk wordt, spreken we van een familienaam. Al onze familienamen gaan dus terug op betekenisvolle bijnamen, die ons iets vertellen over de eerste naamdrager.

In de lezing wordt ingegaan op de grote verscheidenheid in ons familienamenlexicon en op de moeilijkheden die we ondervinden om de oorspronkelijke betekenis van familienamen bloot te leggen. Wat betekenen bv. namen als Maes, Van den Borre, Carlier, De Sutter en Beyens? Ook wordt erop gewezen dat de klankvorm en de opbouw van familienamen iets onthult over de herkomst van de eerste naamdrager. Wie bv. Claeys heet, moet zijn eerste naamdrager in West-Vlaanderen zoeken, want alleen daar is de vorm Klaai inheems voor de heiligennaam Nicolaas. De families De Backer hebben hun bakermat in het Graafschap Vlaanderen, wie Beckers heet stamt van Brabantse of Limburgse voorouders. Namen al Keunen, Colen en Thijsen zijn dan weer van Limburgse origine.

De spreekster zal ook ingaan op de betekenis van een aantal in de streek courant voorkomende familienamen.

De lesgever van dienst is niemand minder dan prof. dr. Magda Devos. Zij is ere-professor van de Universiteit Gent.

Vóór haar pensioen was ze hoofddocent in de Nederlandse taalkunde en gaf ze les aan de studenten in de opleiding Nederlands. Ze doceerde verschillende vakken, o.m. Nederlandse grammatica, historische grammatica, dialectologie en naamkunde. Dr. Magda Devos was tevens promotor en redacteur van het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten, UGent.

Wil je weten waar onze familienamen vandaan komen?

Kom dan de cursus bijwonen die het Willemsfonds en het Dialectgenootschap samen organiseren.

Praktische informatie:

De cursus omvat 2 sessies van twee uur van 18.30u tot 20.30 u.

Cursusdagen: maandag 8 en maandag 15 oktober 2018.

Locatie: Hotelschool Ter Duinen Houtsaegerlaan 40 8670 Koksijde(dorp).

Deelnemers die met trein of tram komen kunnen opgehaald worden ofwel in het station van Koksijde ofwel aan de tramhalte in Koksijde Bad.

Kostprijs: € 30 voor leden van het Willemsfonds en/of het Dialectgenootschap.

€ 35 voor niet-leden.

De kostprijs omvat de twee sessies, een syllabus en een water, een wijntje of een biertje.

Deelname kan door overschrijving van de kostprijs op rekeningnummer BE65 0018 2635 4796 van het Willemsfonds Kunst-Wijs. De plaatsen zijn beperkt. De snelste betaler maakt de grootste kans er bij te zijn! Inschrijven vóór 1 september 2018.

Voor meer informatie kan je terecht bij Suzy Feys, 058/31 20 85 of op suzwil@skynet.be en bij Walter Winnock, 0499 69 60 56 of op walter.winnock@telenet.be.