Heilige identiteiten | Machteld Zee

Alle mensen zijn gelijk voor de wet. Dit principe werd ruim 250 jaar geleden met kracht verdedigd door de Italiaanse Verlichtingsfilosoof Cesare Beccaria. In zijn werk ‘Dei delitti e delle pene’ – ‘Over misdaden en straffen’ – stelde hij dat niemand, ook geen edelman of koning, meer rechten heeft dan een gewone burger. Hij bepleitte daarbij ook nadrukkelijk de gelijkwaardigheid van de vrouw in het strafrecht. Zo veroordeelde hij de gedachte dat de getuigenis van een vrouw in een onderzoek of rechtszaak minder waard zou zijn dan die van een man.

Deze en andere stellingen van Beccaria werden later gemeengoed en opgenomen in de Universele en de Europese Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM). Artikel 1 van het UVRM luidt als volgt: ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid geboren’. Artikel 2 benadrukt dat wat de rechten en vrijheden betreft, er geen onderscheid mag gemaakt worden naar ‘geslacht’.

Religieuze versus seculiere wetgeving

En toch is de realiteit anders. In haar proefschrift ‘Choosing Sharia? Multiculturalism, Islamitic Fundamentalism and Sharia Councils in the United Kingdom’ toonde de Nederlandse juriste Machteld Zee aan dat er in het Verenigd Koninkrijk een parallel rechtssysteem bestaat, gebaseerd op de islamitische wetgeving, de sharia. Haar proefschrift is inmiddels uitgegeven in boekvorm onder de titel ‘Heilige identiteiten. Op weg naar een shariastaat?’. Na lang aandringen kreeg ze de toestemming om enkele zittingen van een shariaraad in Londen en in Birmingham bij te wonen. Daar stelde ze vast dat vrouwen niet op dezelfde manier behandeld worden als mannen. Het meest voorkomende probleem dat ze detecteerde was dat van de huwelijkse gevangenschap. Dat betekent dat nogal wat moslimvrouwen die gehuwd zijn en willen scheiden, problemen hebben om hun ‘religieus huwelijk’ te laten ontbinden. Dat maakt dat ze volgens de burgerlijke wet wel gescheiden zijn, maar dat ze zowel in de ogen van de islamitische gemeenschap waarin ze leven als in hun land van herkomst nog steeds beschouwd worden als getrouwde vrouwen. Om die reden kunnen ze dan ook geen andere relatie aangaan.

Het onderzoek van Zee bevestigt wat al lang vermoed werd, namelijk dat shariaraden de bepalingen van de Koran boven de burgerlijke wetten plaatsen. Vrouwen krijgen te horen dat de kinderen aan hun gewelddadige vader worden toegewezen. Als blijkt dat een man getrouwd is met meerdere vrouwen, wordt geadviseerd dat te aanvaarden. In geval van geweld wordt afgeraden om naar de politie te stappen en aangeraden om een betere echtgenote te zijn. Verkrachting binnen het huwelijk bestaat sowieso niet. Hoe is het mogelijk dat in het land waar de suffragettes actief waren om gelijkheid voor de wet te bekomen, nu wordt toegestaan dat een religieus rechtssysteem wordt toegepast dat zich in de feiten keert tegen de seculiere wetgeving?

De doctrine van 100 miljard dollar

Machteld Zee plaatst deze problematiek in een breder kader, namelijk de toenemende impact van het moslimfundamentalisme en de gevolgen van de politieke ideologie van het multiculturalisme die vooral in zogenaamd progressieve kringen wordt omarmd en aangemoedigd. De uiteindelijke doelstelling van de islamisten – doorgaans salafisten – is het strikt naleven van het leven en de leer van Mohammed, en dus de invoering en toepassing van de sharia. Deze beweging wordt met veel geld gesteund door Saoedi-Arabië en daar moeten we ons, aldus Zee, heel veel zorgen om maken. Zo wordt geschat dat Saoedi-Arabië bijna 100 miljard dollar heeft uitgegeven om de wahabistische doctrine in de wereld te verspreiden. Dat gebeurt door ondersteuning van terreurgroepen, het financieren van moskeeën, islamitische scholen en centra, en het uitzenden van duizenden predikers. Het salafisme keert zich tegen de gematigde islam, niet-wahabistische moslims (zoals sjiieten), en ongelovigen. Het beschouwt en behandelt vrouwen als minderwaardig.         

Islamitisch getto als streefdoel

In feite streven de salafisten naar het creëren van een soort parallelle samenleving, waarbij de moslimgemeenschap in het Westen haar eigen regels mag opleggen en daar zijn de beruchte shariaraden een goed voorbeeld van. Deze evolutie gaat in tegen het principe van One law for all maar bizar genoeg wordt die parallelle wetgeving mee ondersteund door toonaangevende Britten. Zo pleitte Rowan Williams, de voormalige aartsbisschop van de Anglicaanse kerk, in 2008 voor de mogelijkheid om de sharia toe te laten voor het oplossen van familiale kwesties. En ook Nicholas Phillips, de hoogste rechter van Engeland en Wales vindt shariabeginselen een goede basis voor arbitrage. Williams en Phillips zijn multiculturalisten die vinden dat moslims recht hebben op hun eigen recht.

De ironie van ‘nuttige ongelovigen’

Voor islamisten zijn dit ‘useful infidels’ – lees ‘nuttige ongelovigen’ – maar voor verlichte moslims die niet onder de sharia willen leven, is dit een regelrechte ramp, schrijft Zee. Zo blijven ze ook opmerkelijk stil over praktijken als huiselijk geweld, radicalisering, kindhuwelijken, genitale verminking, polygamie, antisemitisme en andere misstanden die in radicale islamitische kringen vaak voorkomen. Nuttige ongelovigen zijn bevreesd dat hun mogelijke kritiek op het islamisme zou worden omschreven als ‘rechts’. Maar Zee stelt terecht dat het bestrijden van de islamisering en het pleiten voor gelijke rechten niets te maken heeft met links of rechts, maar een universele plicht is.

Het gevolg van deze al te grote tolerantie voor de intoleranten zijn dan ook de tientallen shariaraden in het Verenigd Koninkrijk. Maar ook in andere Europese landen begint een parallelle wetgeving zich te ontwikkelen.

One law for all

Het laatste deel van het boek beschrijft de zittingen van de shariaraden die Zee mocht bijwonen. Haar besluit is dat ze arbitrair zijn. Huwelijkse gevangenschap zou wettelijk moeten worden aangepakt, zoals in Nederland gebeurde in 2013 onder impuls van de organisatie Femmes for Freedom van Shirin Musa. Zo kan een Nederlandse rechter een dwangsom opleggen aan een man als hij weigert mee te werken aan de religieuze echtscheiding. Maar ook op andere vlakken zou men het islamisme moeten bestrijden en verhinderen dat moslimfundamentalisten erin slagen om voet aan grond te krijgen. Het seculier recht moet steeds primeren en voor iedereen, man of vrouw, gelijk zijn. ‘Weerbaarheid en weerstand lijkt me beter dan facilitatie’, schrijft Zee. En ze heeft gelijk. Juist om de verlichte, gematigde moslims te helpen, moeten de westerse overheden zich met alle kracht verzetten tegen radicalen die de religieuze wet boven de burgerlijke wet willen plaatsen. One law for all is de boodschap. Machteld Zee heeft alvast een belangrijk boek geschreven. Hopelijk maakt het de multiculturalisten eindelijk wakker.

Dirk Verhofstadt, verhofstadt.dirk@telenet.be