Waarmee kunnen wij je van dienst zijn?
Wie zoekt die vindt.
Anne-France Ketelaer
"Wat is dat voor iets, een vrijzinnig humanist?"
De brief van Anne-France Ketelaer
Beste leerkracht NCZ,
“Wat is dat voor iets, een vrijzinnig humanist?” Geef toe, mocht je een euro krijgen voor elke keer je die vraag al hebt gekregen…
Nochtans weten jij en ik dat het antwoord eenvoudig kan worden bekomen door met een exemplaar te praten. Een babbel met een vrijzinnig humanist doet geen pijn. En men zal er snel uit leren wat de essentie is van onze levensbeschouwing: het goede doen.
De moeilijkheden beginnen natuurlijk pas wanneer men zich de vraag stelt: “Hoe dan?” Hoe denk en handel je om ‘goed’ te leven? Hoe doe je het goede voor de ander? Hoe maken we mét die ander van de wereld een betere plek? Dat is een kwestie van verkenning. Van vrij onderzoek. Van debat. En uiteindelijk, wanneer deze methodes stukjes waarden, inzichten en kennis naar boven brengen, van zorgvuldige overdracht van die kennis aan huidige en volgende generaties.
Voor die waarden- en kennisoverdracht gebruiken wij de termen onderwijs en opvoeding. Bepalend voor de richting waarin een samenleving zich verder ontwikkelt. Wordt ze ruimdenkender, meer open en verbindend? Of sluit ze zich langzaam aan, wordt ze killer?
Dat is de uitdaging waar het vak ncz een cruciale rol in speelt.
- Ncz verbindt waar wordt uitgesloten
- Ncz zoekt de dialoog waar naast elkaar wordt gepraat
- Ncz plaatst bij zelfreflectie en zelfrelativering boven het eigen, grote gelijk
- Ncz belicht feiten, zéker waar men die wil wegmoffelen
- Ncz leert autonoom meningen vormen en uiten in plaats van klakkeloos zaken overnemen
Die vaardigheden zijn belangrijker dan ooit. Jongeren worden vandaag op een nooit voorheen vertoonde manier blootgesteld aan alle chaos en prikkels die de wereld produceert, twenty four seven en met één swipe. Meer nog, sinds de komst van een niet nader genoemd virus is deze interactie met de wereld nog dwingender geworden.
Ga er maar aan staan, aan het filteren en interpreteren van die eindeloze stroom informatie, desinformatie, reclameboodschappen en meningen. Een parade van digitale nulletjes en eentjes die van overal en nergens ter wereld op het scherm tevoorschijn komen.
Globalisering heet dat dan. Maar niet het soort globalisering waarvan we dachten – hoopten – dat het wereldburgerschap zou vestigen en de universaliteit van onze waarden voor eens en voor altijd zou bekrachtigen. Zoals de zaken er momenteel voorstaan, is de wereld niet zozeer een dorp, maar een verzameling omheinde gemeenschappen die elkaar in een grimmige sfeer beloeren.
In die context volstaat het niet dat jongeren kritische vaardigheden en een open geest aangereikt krijgen. Meer dan ooit is er nood aan een kompas vanuit de moraal. Want het is die moraal die uiteindelijk het handelen aanstuurt, de beslissingen neemt die ertoe leiden wat een mens precies doet en niet doet. Vrijzinnig humanisten zoeken naar een consequent kader voor dat moreel handelen. We steunen daarbij – hoe kan het ook anders – op het mooiste en het beste wat de mens te bieden heeft: wetenschap én creativiteit.
Alleen al omwille van die moraal is het eenvoudig te zien hoe het vak ncz niet kan worden samengesteld uit bestaande puzzelstukjes uit het reguliere curriculum. Evenmin kan burgerschap de handschoen opnemen, vermits burgerschap een belangrijk maar niet volledig dekkend onderdeel van ncz inhoudt – en dat al sinds de erkenning van ons vak.
Beste leerkracht,
De georganiseerde vrijzinnigheid is bevoorrecht met een vak als ncz. Het is een krachtige hefboom voor een betere wereld. Leerlingen worden er zowel gevormd in gevoeligheid als in waakzaamheid. Ze leren zowel verwondering als analyse waarderen als instrumenten om de wereld te verkennen.
Om het in de geest van de Amerikaanse onderwijsfilosoof John Dewey te zeggen: het vak bereidt niet voor op een leven als burger, werknemer of echtgenoot. Het biedt een oriëntatie op het leven zelf. Want er is maar één iemand die dat ene leven kan leiden.
Aan jou en je collega’s de mooie taak om de volgende generatie door dit ontwikkelingsproces te gidsen. We supporteren voor je. Én we steken een tandje bij in ondersteuning van jou en al je collega’s leerkrachten met een gloednieuw digitaal platform dat vanaf deze week live gaat op nczedenleer.be. De RIKZ.Z is er om jullie te begeleiden daarbij.
Veel succes in het nieuwe schooljaar.
